نبايد محلات را با خاک يكسان كنيم از نو بسازيم

استفاده از واژه «لكه ننگ» برای آسيب‌های اجتماعی در شهر يا «كوچ دادن مردم» از محلات فرسوده به بهانه نوسازی نشان از عدم شناخت مسائل شهری دارد.

مشكلات و چالش‌های ريشه‌داری كه دليل آن مديريت ناكارآمد و فساد‌های غير قابل انكار است نبايد جای علت‌ها و معلول‌ها را عوض كرد؛ فاصله طبقاتی و اختلاف شمال و جنوب تهران، معلول شرايط ديگری است و حل اين مسائل بايد از منظر آسيب‌شناسانه و رفع علت‌ها باشد، نه اينكه با اين مسائل به شكل پليسی و حذفی برخورد كنيم و صورت مساله را پاک كنيم. نگاه سخت‌افزاری در اين حوزه جوابگو نيست بلكه بايد با صبر و حوصله به دنبال رفع تبعيض‌ها باشيم و با فساد سيستماتيک و مافياهای بزرگی كه شكل گرفته، مبارزه كنيم.

در خصوص بافت فرسوده نيز بايد نگاه‌مان نگاهی اجتماعی باشد؛ اينكه در شهر تهران يكی از معضلات و مشكلات مهم بافت فرسوده است ترديدی نيست، اما برای تغيير بافت شهر و تغيير چهره آن و ساخت مجدد محلاتی كه با اين معضل روبرو هستند، بايد اقداماتی مبتنی بر مطالعات علمی در نظر گرفته شود و شهرداری به تنهايی نمي‌تواند در اين باره اقدام كند. اصلاح اين شرايط بايد به صورت علمي و با انجام مطالعات دقيق كارشناسی انجام شود.

بايد بر اساس طرح جامع شهر تهران و با نظارت شورای عالی شهرسازی و با توجه به پيوست شهرسازی شهر تهران طرح مطالعاتی آن شكل بگيرد. در ادامه، اين طرح تدوين و به شورای شهر ارائه شود و با تاييد اين شورا و گرفتن مجوزهای لازم برای آن از طرف شورای عالی شهرسازی زمينه‌های اجرای آن فراهم شود.

موضوع ديگری كه حتما بايد در اين نوع اقدامات در نظر گرفته شود، شرايط اجتماعی و فرهنگی است كه در محلات مختلف تهران وجود دارد. 
به همين دليل در اين حوزه مجموعه‌هايی در محلات شكل گرفته كه به سراغ مردم مي‌روند و در قالب يك طرح اجتماعی اهالی را راضی به نوسازی مي‌كنند. مداخله مستقيم بدون رضايت اهالی سرانجام درستی ندارد. نواب، حاصل نوسازی با رويكردهای سخت‌افزارانه است. اتوبان نواب محله قديمی نواب را به دو قسمت تقسيم كرد و ضايعات زيادی را در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی به همراه داشت.

فاجعه‌ای كه در شهر آفريده شد و هنوز هم در آن منطقه شهر به آرامش نرسيده است. بدون استفاده از مردم و همراهی آنها نمي‌توان محلات را نوسازی كرد. نوسازی اجباری و تخريب و كوچ، روش مناسبی برای نوسازی بافت‌های فرسوده نيست.

بنابراين پيشنهاد قوی در اين زمينه مطالعه طرح جامع و استفاده از كارشناسان و متخصصان است. استفاده از نظرات و پيشنهادهای كارشناسان و نظرات تخصصی در حوزه شهری و شهرسازی يكی از كارهايی است كه كمک می كند تا اين تغييرات با آسيب‌های كمتری انجام شود. نبايد فقط به اين فكر باشيم كه محله‌ای را با خاک يكسان كنيم و آن را از نو بسازيم.

انجام چنين طرح‌هايی می تواند با آسيب جدی روبه‌رو شود و ممكن است با وضعيتی غيرقابل كنترل درجامعه رو به رو شويم.