دفع پسماند شهر تهران نیازمند طرح‌های جدید
گزارشی از محمد سرابی؛ خبرنگار همشهری
یک سال و نیم درگیری با بیماری کرونا و افزایش زباله‌های پلاستیکی و بهداشتی فشار زیادی بر فرایند دفع پسماند در تهران وارد کرده است. مصرف دستکش و کیسه پلاستیکی مانند ماه‌های اول شیوع کووید- 19نیست اما افزایش بیماران مبتلا به این بیماری و افزایش فوتی‌ها باعث شده که حجم زباله‌های بیمارستانی مرتبط و عفونی بیشتر شود.
در برنامه ارائه شده از سوی علیرضا زاکانی، شهردار منتخب تهران به شورای شهر، بر«عدم‌موفقیت طرح‌های تفکیک پسماند از مبدا تولید و عدم‌یکپارچگی در مدیریت کلان حوزه پسماند» تأکید شده است اما آنچه باعث جلب توجه به موضوع پسماند شد اظهارات یکی از اعضای شورای شهر در جلسه پارلمان شهری بود. ناصر امانی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین موضوعات شهر تهران مدیریت پسماند است، گفت: «وضعیت پسماند در تهران رها شده و شهرداری هیچ اقدام مؤثری در این زمینه انجام نداده است.»
او گفت: «یکی از مهم‌ترین موضوعات شهری در تهران مدیریت پسماند است. چون هم چهره شهر را زشت می‌کند و هم نشانه بی‌نظمی در شهر است و علاوه بر این باعث جذب حیوانات موذی و بروز بیماری می‌شود، اما در یک سال گذشته نوعی نابسامانی و بی‌برنامگی در جمع‌آوری زباله سطح شهر تهران به‌وجود آمده است.»
امانی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری در حوزه پسماند طرح کاپ بوده است، افزود: «درخصوص این طرح فرهنگسازی نشده و بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی در شهر تهران به وظایفشان در این حوزه عمل نمی‌کنند. تا زمانی‌که همه سازمان‌ها پای کار نیایند این مسئله حل نمی‌شود و شهرداری به تنهایی نمی‌تواند این کار را به ثمر برساند.»
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه کلانشهرهایی همچون مشهد پس از تهران، برای مدیریت پسماند از مخازن جمع‌آوری زباله استفاده کردند اما به این نتیجه رسیدند که دوره این نوع جمع‌آوری پسماند گذشته و به سرعت تغییر رویه دادند، افزود: «ما شیوه‌ای برای استقرار مخازن در معابر نداریم و باید در شیوه جمع‌آوری پسماندها تجدید نظر شود. در غیراین صورت وارد یک دور باطل تأمین بی‌رویه سطل‌های زباله خواهیم شد.»
از سوی دیگر مدتی پیش معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران اعلام کرد که ظرفیت برخی از سایت‌های پسماند در استان پر شده است. عبدالرضا چراغعلی از سایت مشخصی در تهران نام نبرد اما با اشاره به تولید پسماند صنعتی تأکید کرد که مراکز دفن پسماند باید مورد رصد قرار گیرد و سازوکارهایی ایجاد شود تا یک اتاق دائم برای رصد مراکز دفن پسماند ایجاد شود.
ام.آر.اف به کمک می‌آید
یکی از معضلات پسماند تهران ایستگاه‌های میانی هستند که زباله را درون شهر تفکیک می‌کنند. البته این ایستگاه‌ها توانسته‌اند بخشی از وزن زباله حمل شده برای دفن در آرادکوه را کاهش دهند. با وجود این، شرایط خاص بیماری کرونا باعث شده که نتوان ارزیابی دقیق و مشخصی از تأثیر‌گذاری طولانی‌‌مدت این راهکار‌ها بر میزان پسماند به‌دست آورد. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز با اشاره به برخی از معضلات مهم ایستگاه‌های میانی ازجمله اعتراض دائمی همسایه‌های این ایستگاه‌ها، گفت: «ساختمان‌های مجاور این ایستگاه‌ها همواره به‌دلیل بوی متعفن زباله و صدای دائمی رفت‌وآمد سیمی تریلی‌ها معترض بودند. ضمن اینکه ریختن شیرابه دور تا دور ایستگاه‌ها و در طول مسیر اثرات محیط‌زیستی مخربی دارد.» صدرالدین علیپور با اشاره به آغاز به‌کار خطوط پردازش مدرن پسماند (ام. آر. اف) از اول مهرماه گفت: «با احداث این کارخانه‌ها نه‌تنها این معضلات از بین می‌رود بلکه میزان شیرابه ۸۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. براساس طرح جامع پسماند و طرح کاپ، تهران باید به 8پهنه اصلی تبدیل و در هر پهنه یک کارخانه ام. آر. اف ایجاد شود؛ کارخانه‌هایی که میزان شیرابه و ریجکت پسماند را به حداقل می‌رسانند.» او درباره آخرین وضعیت ساخت کارخانه خطوط پردازش مدرن نیز گفت: «در پهنه کوهک (مناطق 21، 22و 5) شاهد پیشرفت قابل‌قبولی بودیم، به‌طوری که این کارخانه در اول مهرماه شروع به‌کار خواهد کرد. پهنه آزادگان (مناطق 15، 16و 12) و پهنه دوکوهه(مناطق 13، 14و 8) به‌ترتیب 30و 40درصد پیشرفت دارند که به فاصله یک یا 2ماه بعد از پهنه کوهک به بهره‌برداری خواهند رسید.»
به هر ترتیب مشکل پسماند تهران در سال‌های اخیر باعث شکل گرفتن بحث‌های زیادی در میان کارشناسان و رسانه‌ها شده است. مافیای پسماند و کودکان کار تنها بخشی از این مباحث است که هر‌دو به مشکل جمع‌آوری پسماند خشک ارتباط پیدا می‌کند. از طرف دیگر مشکلات اقتصادی، باعث کاهش مصرف در میان خانواده‌ها شده که خود تأثیر متفاوتی بر روند تولید و جمع‌آوری پسماند قابل بازیافت داشته است. حال مجموعه اتفاقات رخ‌داده در سال‌های اخیر و همچنین چشم‌انداز اقتصادی پیش‌رو می‌تواند شرایط مدیریت پسماند در شهر تهران را دگرگون کند.
نظرات