ایده های نو و توسعه پایدار شهری؛ شهر مجازی و دو جهانی شدن ها
🖋دکتر زهره آزادفلاح، متخصص حوزه شهری
مهمترین تغییرات جهان معاصر که بنیان تغییرات آینده جهان است، ظهور جهان مجازی است، این جهان در واقع به موازات و گاه مسلط بر جهان واقعی ترسیم میشود و عینیت واقعی پیدا میکند. دو جهانی شدن ناظر به این دو جهان متفاوت است.
می توان جهان اول را جهان واقعی و جهان دوم را جهان مجازی نامید و با موازی دانستن آنها توضیح داد که جهان اول، جهانی است که در آن زندگی و فعالیت اجتماعی عینی جریان دارد. در حالی که جهان دوم جهانی است که انسان را در مواجهه با واقعیتهای مجازی قرار میدهد. این تقسیم بندی متکی بر واقعیت و مجاز، مصداق و معنی می یابد.
جهان واقعی یک جهان طبیعی، صنعتی و در عین حال محکوم به استبداد و جبر مکان و زمان است. همه اتفاقات در یک ظرفیت فیزیکی صورت میگیرد و انتقال از یک مکان به مکان دیگر مستلزم حرکت در مکان و فرایند خطی زمان است. جهانی است که از حس طبیعی و چهره به چهره برخوردار است. اما جهان مجازی که از ظرفیت متضاد مادی و فرامادی برخوردار است، جهانی است کاملا صنعتی که از استبداد زمان و استبداد مکان فیزیکی رها شده است و باظرفیتهای کاملا متفاوت با جهان فیزیکی باز تعریف میشود و جهانی جدید را درکنار جهان فیزیکی منعکس میکند.
رابطه این دو جهان میتواند از غلبه یکی بر دیگری یا توازی کامل در همه ابعاد ادامه یابد. جهان مجازی به موازات جهان واقعی شکل گرفته است و از آن به همزاد دوقلوی جهان واقعی تعبیر می شود .
جهت گیریهای گسترده و فراگیر ظرفیتهای جهان مجازی علایم جدی از غلبه جهان مجازی بر جهان واقعی را به نمایش میگذارد، مهمترین عاملی که منشا اقتدار جهان مجازی میشود، گم شدن عامل زمان و مکان و به تبع تسهیل در دسترسی به منابع تمدنی است. در این روند جهان مجازی یا جهان دوم به مرور ظرفیتهای جهان اول را کم رنگ میکند.
در واقع می توان گفت کره زمین مجازی، جهان واقعی است که از ظرفیتهای منعطف، متحرک، غیر مرکزی، بهم پیوسته، دیجیتالی، قابل دسترسی و برخوردار از ظرفیت بهره وری غیر قابل مقایسه با کره فیزیکی زمین برخودار است. این موضوع یک تغییر بزرگ پارادایمی در واقعیت فضای دو جهانی شده جدید میباشد که ما را به فهم جامعه شناختی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی این دو جهان هدایت میکند.
این نگاه ما را با توسعه جدیدی مرتبط میکند که میتوان از آن به توسعه واقعی -مجازی تعبیر نمود. در پرتو این توسعه است که آسان سازی زندگی، کاهش تخریب محیط زیست و توسعه عدالت اجتماعی فراگیر در یک نظام برنامهای فراهم میگردد که منجر به محو تبعیض بر اساس ارزشهای جهان فیزیکی با پیوستهای حزبی، قومی، طبقهای و نژادی میشود. امید آن که ایران اسلامی نیز هر چه سریعتر به سمت این نوع از توسعه یافتگی حرکت کرده و حجم بسیاری از مشکلات شهری کاهش یابد و عدالت در سطح کلانشهرها برقرار باشد.
نظرات