نوحه‌خوانی در گذر زمان به واسطه احساس گرایی تغییر کرد
متین رضوانپور، به روند تغییر نوحه خوانی از گذشته تا امروز اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد که از زمان شروع به کار رادیو و تلویزیون، مداح‌ها، درگیر احساس گرایی‌های بیش از حد شدند و این امر را در خوانش نوحه‌ها وارد کردند.
به گزارش شهردارآنلاین؛ کیوان پهلوان در ویژه برنامه، "بازخوانی فرهنگ سوگواری محرم در تهران" به روند تغییرات، نوحه خوانی از گذشته تا امروز اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد که روند نوحه خوانی، از گذشته تا امروز به سمت استحاله رفته است البته منظور من صرفا شعر نیست و روند و لحن را نیز، مد نظر دارم. در واقع سوال اصلی این است که از دوره گذشته که همه ارکان عزاداری‌ها، روندی طبیعی را دنبال می‌کرد و افراد تنها با فرهنگ و فضای منطقه خود نوحه خوانی می‌کردند زیرا اطلاعی از سایر شهرها نداشتند تا امروز و با وجود تحولاتی چون رادیو، تلویزیون و فضای مجازی، به نظر شما این عرصه چه تحولاتی را تجربه کرده است.
رضوانپور در پاسخ به سوال مطرح شده، بیان کرد: با توجه به نمونه‌هایی که بر جا مانده، به نظر می‌رسد که در گذشته مسیر نوحه خوانی و سایر بخش‌های آن، کاملا بر مبنای معیارهای اصیل موسیقی شکل گرفته است. با نگاهی به آثار گذشته، کاملا متوجه می‌شویم که در نوحه‌های قدیمی، نوع کلام و ادای جملات کاملا واضح بوده‌اند، به این معنا که حتی نوحه خوان در کشش‌های آوازی نیز کاملا اصولی اقدام می‌کرده است به همین خاطر نوحه‌ها در آن دوران مانند آوازهای اصیل کاملا درست و بر مبنای اصول و ردیف دستگاهی اجرا می‌شد.
او ادامه داد: با گذر زمان، و در یک دوره زمانی ناله‌ها، در روند نوحه خوانی بیشتر شد و مداح‌ها درگیر احساس گرایی بیشتر شدند که به شکل گیری یک سبک خاص منجر شد. در واقع به نظر می‌رسد که از زمان شروع به کار، رادیو و تلویزیون، مداح‌ها، درگیر احساس گرایی‌های بیش از حد شدند و این امر را در خوانش نوحه‌ها وارد کردند. در همین روند، نوحه خوانی نیز به تقلید از موسیقی، به سمت مدرنتر شدن سوق پیدا کرد و تغییراتی در این مسیر شکل گرفت.
نویسنده کتاب "تاریخ شفاهی نوحه خوانی"، درباره روند پژوهش این اثر توضیح داد و بیان کرد: در این کتاب من با چندین نفر از پیرغلام‌ها و مداحان گذشته صحبت و مصاحبه کردم. نکته جالب این بود که اغلب این افراد، می‌گفتند که اساتید آنها، در دوران گذشته، یک شغل ثابت داشتند و بحث مداحی و نوحه خوانی برای آنها بر اساس عشق بوده و در ازای آن پولی نمی‌گرفتند، شاید به همین خاطر تاثیر گذاری آثار بسیار بیشتر از امروز بوده و مردم نیز بر اساس عشق و علاقه پا در رکاب این افراد می‌گذاشتند.
رضوانپور خاطر نشان کرد: بر اساس تحقیقات من نوحه‌ها دارای دو دسته هستند. دسته نخست، نوحه‌های حماسی است که در آن، بحث رشادت‌های شهدای کربلا، به تصویر کشیده می‌شد و این نوع از نوحه‌ها بیشتر در سه گاه خوانده می‌شدند. دسته دوم، نوحه‌های غمگین هستند که در آن مداح از فراغ‌ها و شهادت‌ها می‌گفت. این نوع از مداحی‌ها در سبک دشتی، ابوعطا و شور اجرا می‌شدند. سبک مداحی ماهور نیز بیشتر در فضاهای عاشقانه به کار برده می‌شد. به عنوان مثال برای روایت علاقه حضرت زینب(س) به امام حسین(ع)، از سبک ماهور استفاده می‌شد.
در بخش پایانی این ویژه برنامه هنرهای آیینی پرده خوانی، تعزیه شهادت امام و ساربان و نوحه خوانی شهادت امام و ساربان توسط گروه تعزیه خوانی و به سرپرستی علی اکبر خلعتبری اجرا شد.
شایان ذکر است، ویژه برنامه "بازخوانی فرهنگ سوگواری محرم در طهران" تا یکشنبه ۴ مهرماه هر شب از ساعت ۱۹ الی ۲۱، از شبکه آیونت به صورت زنده پخش می‌شود.
نظرات