کاشتن برای آینده

به قاعده گذر طبیعی ایام، امسال نیز به واپسین روزهای یک سال دیگر رسیدیم؛ سال ۱۴۰۳ هجری خورشیدی که برای شرکت مترو تهران، همچنان سال کار و تلاش بود؛ مثل سنوات اخیر.

در سالی که پشت سر گذاشتیم، اقدامات زیرساختی مهمی صورت پذیرفت تا روند توسعه و بهره‌برداری‌های آتی از شبکه رو به گسترش راه آهن ریلی زیرزمینی در تهران، دچار خلل نشود. در واقع سال ۱۴۰۳ را می‌توان به یک معنا، سال "کاشت برای برداشت‌های آتی" دانست.

اولویت فعالیت‌های شرکت مترو تهران در سال اخیر، در ۳ شاخه دسته‌بندی می‌شد؛ مورد نخست، تلاش برای تکمیل ایستگاههای باقی مانده خطوط ۶ و ۷ و برخی ورودی‌های جدید ایستگاههای در حال بهره‌برداری بود. مساله بعد، اقدامات توسعه ای خطوط ۲، ۴، ۶ و ۷ به همراه رسیدگی به وضعیت پایانه ‌ها و پارکینگ‌های در دست احداث برای سرویس دهی هرچه بهتر خطوط است و در نهایت پیگیری موضوع مهم و اساسی آغاز عملیات اجرایی خطوط جدید مترو که البته در این میان، خط ۱۰ خوشبختانه در مسیر پیشروی عملیات حفاری و احداث تونل است.

تکمیل نواقص خطوط هفتگانه

یکی از برنامه‌های مهم سال ۱۴۰۳ شرکت مترو، تکمیل نواقص خطوط هفتگانه موجود بود. این امر شامل رفع نقص‌های تجهیزاتی خط ۳(هواسازها و هواکش‌ها، رکتیفایر، برخی ورودی‌ها و دسترسی‌ها، زهکش خط، سیستم اسکادا و...)، ساخت ۷ ورودی جدید در خطوط ۶ و ۷ (که البته برخی از آنها در سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسند) و از همه مهمتر، احداث ایستگاه‌های باقی مانده از جمله ایستگاه ورزشگاه تختی در خط ۷ و ایستگاههای میدان خراسان، سرباز و استاد نجات اللهی در خط ۶ بود. این دسته از اقدامات در راستای بستن پرونده خطوط موجود صورت پذیرفت و پیش‌بینی می‌شود در بهار سال ۱۴۰۴ بسیاری از آنها به ثمر بنشیند و در اختیار شهروندان قرار گیرد.

توسعه خطوط و جذب مسافر بیشتر

خطوط هفتگانه مترو برای پوشش مناطق کم بهره از سیستم حمل و نقل عمومی، طرحهای توسعه‌ای را در دل خود دارد. در همین راستا خط ۲ از ایستگاه فرهنگسرا تا پردیس مسافری شرق باید امتداد یابد که عملیات اجرایی آن در تیر ماه سال ۱۴۰۳ و همزمان با اتمام فاز نخست این پایانه جدید، آغاز شد. این امر به معنای اتصال شبکه های حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری است که در نوع خود بسیار حائز اهمیت بوده و کارکردهای هر دو بخش را اعتلا می‌بخشد.

از سوی دیگر در خط ۴، موضوع احداث ۲ ایستگاه باقی مانده از بخش توسعه غربی با جدیت دنبال شد تا این خط پر مسافر، به محدوده میدان چهارباغ برسد؛ پروژه‌ای که انتظار می‌رود تا سال ۱۴۰۵ نتیجه دهد.

در پروژه توسعه جنوبی خط ۶ که مسیری به طول ۱۰ کیلومتر بوده و عملیات حفاری و ساخت تونل آن تمام شده است، مرحله ساخت ایستگاههای محدوده شهر ری را پیش رو داریم و انتظار می رود سال ۱۴۰۴ برخی ایستگاههای آن افتتاح شوند.

خط ۷ نیز پروژه توسعه شمال غربی خود از میدان کتاب تا محدوده حصارک را آغاز کرده و در بخش حفاری و ساخت تونل، پیشرفت های خوبی در آن حاصل شده است که البته بهره برداری از ایستگاه‌های این محدوده طی سال ۱۴۰۵ محقق می شود.

در کنار این اقدامات و فعالیت ها، امسال پروژه های تجهیز فاز دوم پارکینگ شهید کلاهدوز در خط ۴، ادامه عملیات اجرایی فاز نخست پایانه آزادگان در خط ۳ و پیگیری عملیات عمرانی پایانه دولت آباد در خط ۶ دنبال شد و طبق برنامه، فاز دوم پایانه شهید کلاهدوز و فاز نخست پایانه آزادگان در سال پیش رو باید به بهره برداری برسند.

شروع ساخت خطوط جدید شبکه مترو

آنچه به عنوان مهمترین برنامه سال ۱۴۰۳ شرکت مترو تهران مدنظر قرار داشت، شروع عملیات اجرایی خطوط جدید بود؛ اقدامی که اصطلاحاً "از نان شب هم واجب تر بود" و متضمن اتکاء حداکثری پایتخت نشینان به سیستم حمل و نقل عمومی در سالهای آینده خواهد بود. در واقع شبکه مترو اگر بخواهد به افق پوشش حداقل ۵ میلیون سفر روزانه دست یابد، هیچ راهی ندارد جز آنکه تمام نقاط شهر را در برگیرد. این مساله در سایه احداث و بهره برداری از ۴ خط جدید ۸ تا ۱۱ شکل می گیرد؛ به عبارتی یعنی ایجاد ۱۷۵ کیلومتر مسیر ریلی – تونلی دیگر و ساخت حدود ۱۳۰ ایستگاه جدید که کاری بزرگ و هزینه بر است.

در سالی که آخرین روزهای آن را پشت سر می گذاریم، عملیات حفاری مکانیزه و ساخت تونل خط ۱۰ سرعت گرفت و می توان گفت این پروژه از آب و گل درآمده است. ضمناً دومین دستگاه حفار مکانیزه نیز بزودی در این خط آماده شروع به کار می شود.

خطوط ۸ و ۹ هم که عقد تفاهمنامه همکاری در مورد آنها صورت پذیرفته است، در مرحله تجهیز کارگاههای مختلف و اختصاص اراضی مورد نیاز برای شروع عملیات اجرایی است و به نظر می رسد در سال ۱۴۰۴ این دو خط وارد بخش حفاری و ساخت تونل با دستگاه حفار مکانیزه شوند. خط ۱۱ نیز به مرحله عقد تفاهمنامه نزدیک شده و مقدمات آغاز عملیات اجرایی آن بزودی فراهم می شود.

با مرور تمام آنچه عنوان شد، به این نتیجه می توان رسید که سال ۱۴۰۴ سالی پر از کار و کوشش و اتفاقات مسرت بخش و امیدوارکننده برای توسعه شبکه مترو تهران خواهد بود و انتظار می رود با جدیت و حمیت تلاشگران این عرصه، اهداف برنامه های تبیین شده برای سال جدید، یک به یک و در موعد مقرر محقق شوند؛ صد البته یک اصل مهم برای اجابت این انتظار، تامین به موقع منابع مالی است.