طرح جامع تهران نیاز به بازنگری دارد

به گزارش شهردارآنلاین به نقل از روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری، جمیله توکلی نیا، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در این نشست گفت: طبق پیش بینی ها تا سال 2050 دو سوم مردم جهان در شهرها زندگی خواهند کرد. شهرهایی که همیشه محل زندگی انسان ها بوده و خواهند بود، اما مشکلات فراوانی را در مسیر توسعه دارند.

وی با اشاره به شناخت واقعیت‌های تاریخی جغرافیایی که شهرها در سیر تاریخی خود با آن روبه رو بوده اند گفت: سیر تکوینی شهرها تحولات زیادی داشته است. در ایران این مسیر از از دوره قاجار و ورود مدرانیزاسیون آغاز شده و تا کنون تغییرات فراوانی را به دنبال داشته است که در این مسیر نیاز به تحرک و ایجاد ساختارهای جدیدی احساس شده که باعث مداخله در بافت شهری بوده است.

توکلی نیا با اشاره به عومل متغیر در مرزبندی های شهری گفت: تغییرات در رشد اقتصادی و سرمایه گذاری، مهاجرت و رشد شتابان شهرها یکی از عوامل ایجاد الزامات تغیرات در مدیریت و نظامات شهری است.

وی با تعریف تغییر مقیاس های شهری گفت: در تعریف مرزها و حریم های جدید شهری، شهر از حالت ارگانیکی خارج شده و به یک توده مکانیکی تبدیل شده و که به دنبال آن مفهوم عدالت اجتماعی دستخوش تغییر شده است و نهایتاً منجر به کاهش عدالت اجتماعی و توزیع ناعادلانه فضایی و خدمات شده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه می افزاید: عدم دستیابی به توسعه پایدار شهری منجر به محقق نشدن عدالت فضایی می شود. اگر بخواهیم به یک جامعه مدنی دست بیابیم و هویت مدنی شهری را احیا کنیم باید نگاه جدیدی به مسائل شهری داشته باشیم و در ساختار اجتماعی تغییراتی با هدف ایجاد عدالت ایجاد کنیم.

وی افزود: عدالت فضایی نمود عینی عدالت اجتماعی است. بنابراین عدالت اجتماعی مترادف با توزیع عادلانه با دستیابی یکسان و برابر امکانات برای همه شهروندان است.

علی اصغر قائمی، عضو شورای اسلامی شهر تهران در این نشست با اشاره به مدیریت واحد شهری گفت: نهاد شهرداری که بخش زیادی از مدیریت شهری را به عهده دارد، مترصد دست یافتن به مدیریت یکپارچه شهری و تحقق اهداف مدیریت یکپارچه است.

وی معتقد است: مدیریت فعلی شهری ترکیبی از مدیریت دستگاه های مختلف است که در اشتراک اطلاعات هم خصت طبع دارند و هماهنگ با هم عمل نمی کنند. عدم وجود اطلاعات صحیح و امنیت اطلاعات مهم ترین عوامل در عدم تحقق اشتراک داده ها و در نتیجه مدیریت یکپارچه است.

قائمی اظهار داشت: بین مدیریت واحد و مدیریت یکپارچه شهری تفاوت هایی است، ضرورت دارد برای دست یافتن به مدیریت واحد ابتدا مدیریت یکپارچه شهری ایجاد شود.

عضو شورای اسلامی شهر با ارائه راهکار اشتراک اطلاعات بیان داشت: از سلسله اقداماتی که باید مورد توجه مدیریت شهری قرار بگیرد این است که در گام اول دستگاه‌های خدمت‌رسان ضمن در اختیار داشتن اطلاعات به روز و دقیق، تعریف و ایجاد فرایندهای یکپارچه با هدف آسایش و سلامت شهروندان را مورد توجه قرار دهند، مشروط بر رعایت مرزبندی اطلاعاتی بین سازمان‌های خدمات رسان.

مهدی صالحی، شهردار منطقه 2 در این نشست با اشاره به مدیریت یکپارچه و تقسیمات شهری در ایران گفت: شهر یک کالبد یکپارچه است و لایه های مختلفی از عوامل تأثیر گذار در مدیریت بهینه شهر را در خود جای داده است. ساختارهای زیادی در شهر وجود دارد که باید برای هر کدام از این ساختارها برنامه و حوزه عملکردی خاص ارائه داد. علی رغم اینکه در بسیاری از حوزه‌های عملکردی در شهر، شهرداری مسئول شناخته شده و عملاً شهرداری مهمترین دستگاه خدمات رسان در شهر است اما مدیریت شهری به طور کامل در اختیار شهرداری نبوده و سایر دستگاه‌های خدمات رسان در این حوزه وجود دارند که با ورود به ساختار مدیریت شهری باعث عدم دستیابی به اهداف مدیریت شهری در راستای عملکرد بهینه شهر می شوند.

وی معتقد است: اگر به دنبال مدیریت یکپارچه هستیم باید حوزه مدیریت شهری بازنگری شود، و برای تحقق این هدف به تدریج  گام برداشت. به نظر می رسد یکی از پایه های اساسی دستیابی به این هدف اصلاح مرزبندی های شهری است.

صالحی با اشاره به طرح جامع شهر تهران ادامه داد: مهم ترین سندی که موضوع اصلاح مرز مناطق و نواحی در آن مطرح شده است، طرح جامع شهر تهران مصوبه سال  1386 است. امروز ما 124 ناحیه داریم و همین مرزبندی تا کنون با فراز و فرودها و چالش های فراوانی روبه رو بوده است.

وی افزود: یکی از اولویت های اصلاح مرز تقسیمات شهری تهران می تواند محدوده تهران قدیم باشد، تهران قدیم محدوده ای است که با الحاق مرز منطقه 11 و  12 باید به یک شیوه مدیریتی یکپارچه مدیریت شود تا بحران تخلیه ساکنین و تبدیل به مرکز تجاری را که هم اکنون با آن روبه روست را بتوان مدیریت کرد.

امیرحسین پورجوهری، مجری پروژه بازنگری در نظام مرزبندی محلات، نواحی و مناطق 22 گانه شهر تهران با تأکید بر شناسایی چالش ­ها می گوید: موضوع مرزبندی تقسیمات شهری، به واسطه آنکه با نظامات مختلف شهر ازجمله نظام کالبدی، عملکردی، اجتماعی، ادراکی و نیز نظام اداری و حقوقی شهر در ارتباط است، همواره مورد چالش قرار دارد. درواقع همپوشانی این نظامات به طوریکه در عین تفاوت­ های ماهوی بتوانند مبتنی بر هم عمل نمایند، یکی از موضوعات قابل بحث در برنامه ­ریزی و مدیریت شهری است.

ایشان ابراز داشتند که موضوع مرزبندی تقسیمات شهری را، می ­توان از ابعاد مختلفی موردبررسی و تحلیل قرارداد که عبارتند از:

ـ  تقسیمات شهر در نظام برنامه­ ریزی شهری؛ که بیشتر ناظر بر جنبه ­های نظری موضوع است

ـ تقسیمات شهر در نظام مدیریت شهری؛ که بیشتر ناظر بر جنبه ­های عملی و اجرایی موضوع است

ـ تقسیمات شهری در نظام ادراکی شهر؛ که بیشتر ناظر بر جنبه هایی ذهنی و حسی است

وی ابراز کرد که از جمله چالش های برنامه ریزی، می توان به عدم تناسب مساحت و جمعیت، اشاره کرد که عملا امکان برنامه­ ریزی در سطوح مشخص را غیرممکن می­ سازد. بعلاوه برنامه­ های محله محوری در شهری که بعضی محلات به اندازه یک منطقه وسعت و جمعیت دارند، با دشواری های فراوان مواجه می گردد و زمانی که مناطق تناسبی ندارند، طرح تفصیلی مناط نمی­ تواند سرانه ­های همسانی را برای آنها در نظر بگیرد.

از جمله چالش ­­های مدیریتی نیز می توان به وجود انواع تقسیمات شهری در دستگاه های مختلف اداره کننده شهر و چالش­ های فراوان پیش روی واحدهای اجرایی- عملیاتی اشاره داشت.

ایشان درخصوص چالش های ادراکی نیز بیان کردند که با آنکه به نظر می­ رسد با متناسب­ سازی مساحت و جمعیت مناطق، نواحی و محله­ ها، بخش عمد­ه­ای از مسائل و مشکلات مرتفع خواهد شد اما محله بندی عرفی و سازمان فضایی شهر دو موضوع قابل اهمیت و توجه در حل این معضل به شمار می رود.