نتیجه فناوری و شهر هوشمند باید ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان باشد

به گزارش شهردارآنلاین به نقل از شهر، صبح یکشنبه -۷ شهریور ۱۴۰۰- محمد فرجود، مدیرعامل سازمان فناوری و اطلاعات شهرداری تهران در هفتمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران که بدون حضور چمران برگزار شد، به ارائه گزارش عملکرد از این سازمان پرداخت.

او در ابتدا با بیان اینکه چهار محور (شهروندی، زیرساخت درون شهرداری، حکمرانی هوشمند و اثرات این سه بر مدیریت شهر) در سازمان مورد توجه بوده است، اضافه کرد: سازمان فناوری و اطلاعات از سال ۱۳۴۷ ایجاد شد و تغییرات متعددی داشته است. سال ۱۳۷۱ سازمان آمار و خدمات کامپیوتری ایجاد شده و در سال ۱۳۸۳ به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تغییر نام پیدا می‌کند و تا امروز تحت همین عنوان ادامه می‌دهد. اما در سال ۱۳۹۶ مأموریت دبیرخانه و مرکز تهران هوشمند به این سازمان اضافه می‌شود.

فرجود مأموریت‌های سازمان فاوا را شامل سامانه‌های GIS اطلاعات مکانی، سامانه‌ها و نرم افزارهای مدیریت شهری، سخت افزار و تجهیزات، شبکه، امنیت و مرکز داده، تهران هوشمند، داده، آمار آموزش و پژوهش و سرویس‌های شهروندی ذکر کرد.

مدیرعامل سازمان فاوای شهرداری تهران در ادامه اضافه کرد: اعداد و ارقام موجود در آمار فعالیت‌های سازمان فناوری و اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران در طول یک شبانه روز به حدی گسترده است که نشان از حجم بالای کارها دارد.

تراکنش یک میلیون کارت بلیت در یک شبانه روز

او در ادامه توضیح داد: در یک شبانه روز ۲۵ میلیون تراکنش تبادل داده‌ای، تولید ۱۰ ترابایت داده، ۱۱۷ هزار باز دید از پرتال شهرداری تهران، پردازش ۱۰ میلیون تصاویر دوربین‌های ترافیکی، ۶۰۰ هزار ارجاع در اتوماسیون اداری، یک میلیون تراکنش کارت بلیت، ۵ هزار نفر ساعت ویدیو کنفرانس، ۵ هزار تماس در مرکز تماس تهران من، ۲/۵ میلیون درخواست پاسخگویی بر بستر اطلاعات مکانی و ... انجام می‌شود.

به گفته فرجود؛ دامنه فعالیت‌های سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران تا زمستان ۱۳۹۸ شامل بیش از ۶۴ هزار دستگاه، حدود ۲۰ هزار نود شبکه، حدود ۱۷۵۰کیلومتر فیبر نوری، بیش از ۲۲ هزار ترمینال VOIP، بیش از ۱۷۰۰ سرور مجازی، بیش از ۷۰  هزار کاربر و حدود ۲۸۰۰ ساختمان متصل به شبکه ارتباطی است.

او با بیان اینکه رویکردی که نگاه فناوری به شهر را متفاوت می کند، رویکرد شهر هوشمند است، افزود: از گذشته در دوره‌های پیشین این موضوع در شهرداری مطرح بود و ما هم سعی کردیم که این رویکرد را ادامه دهیم. شهر هوشمند تنها به ICT ختم نمی‌شود و اثرات آن بر حوزه‌های مختلف از جمله سلامت، امید به زندگی، اشتغال و ... است.

فرجود بیشترین نگاه در ۱۰ سال گذشته به شهر هوشمند را فناورانه دانست و گفت: اما درحال حاضر نگاه بیشتر روی کیفیت زندگی شهروندان است. رویکرد شهر هوشمند بیشتر انسان محورانه شده تا فناورانه. شهر هوشمند شهری است که بر مبنای داده مدیریت می‌شود و در ادامه باعث افزایش کیفیت زندگی شهروندان خواهد شد.

مدیرعامل این سازمان درباره مشخصات شهر هوشمند، توضیح داد: یک شهر هوشمند دارای ویژگی‌های مدیریت شهر بر مبنای داده، استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای مرتبط برای ارتقاء کیفیت زندگی و مواجه فعالانه، سریع و پیش گیرانه با چالش‌های شهری است.

نتیجه فناوری چیست؟

فرجود افزود: فناوری‌ها را باید برای حصول نتایجی نظیر سهولت در جابجایی، پایداری محیط زیست، ایمنی عمومی، کیفیت زندگی و رضایتمندی و تولید ثروت  واشتغالزایی بکار گرفت.

او ضمن اشاره به گستردگی حوزه شهر هوشمند، بیان کرد: شهرهای بزرگ دنیا هم برحسب منابع رویکردها را انتخاب می‌کنند و برای رسیدن به شهر هوشمند از مسیرهای انتخابی پیش می‌روند. موسسه ایزو ۱۹ سرفصل برای شهر هوشمند معرفی می‌کند که شامل فرهنگ، انرژی، محیط زیست و ... است. به همین دلیل شهرها ناچار هستند بر مبنای منابع و اولویت‌ها انتخاب کنند که قصد دارند وارد چه حوزه‌ای شوند.

فرجود با بیان اینکه برنامه‌ای که برای شهر تهران از سال ۱۳۹۷ طراحی شده شامل فاز اول سه ساله و فاز دوم چهار ساله است، عنوان کرد: می‌دانیم که به علت عدم وجود مدیریت یکپارچه در شهر تهران، همه حوزه‌ها در اختیار شهرداری نیست و طبیعتاً با نظر شورای راهبردی تهران هوشمند انتخاب کردیم که یک سری پروژه‌هایی که بیشتر در اختیار شهرداری هستند انتخاب شوند و در فاز بعد به سمت افق‌های توسعه‌ای برود.

به گفته او؛ فاز صفر شامل برنامه ریزی و فرهنگ سازی (۱۳۹۷) فاز اول شامل پروژه‌های اولیه و پایلوت (۱۳۹۸) و توسعه کاربردها (۱۴۰۰-۱۳۹۹) و فاز دوم شامل توسعه افقی و مقایس پذیری (۱۴۰۱-۱۴۰۴) است.

مدیرعامل این سازمان با بیان اینکه مدل بومی تهران پنج لایه دارد؛ گفت: لایه مرکزی سیاست گذاری است. لایه دوم یک سری اهرم ها برای شهر هوشمند دارد که شامل خدمات شهروندی و مشارکت شهروندان و نوآوری شهری است. لایه سوم نیز حوزه های عملیاتی است.

فرجود در ادامه افزود: پروژه‌های تهران هوشمند شامل شهروند هوشمند و دیجیتالی، تهران نوآور، مدیریت هوشمند حمل و نقل درون شهری، توسعه خدمات ایمنی، انرژی و محیط هوشمند و تحول دیجیتالی شهرداری تهران است.

۴ سطح بلوغ برای استفاده از داده‌ها

فرجود با بیان اینکه به مدیریت داده محور در این دوره توجه شد، اضافه کرد: ۴ سطح بلوغ برای استفاده از داده در شهرداری تهران دیده شد. این ۴ دسته شامل گزارش دادن و استاندارد کردن جمع آوری داده ها است که سال ها در سازمان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران انجام شده است.

او در ادامه عنوان کرد: آمار نامه های شهرداری تهران را همین سازمان تهیه می کرد و اقدامی که ما انجام دادیم این بود که اقلام داده ای استاندارد شود. حدود ۱۰۰ مورد شناسایی و مشخص شد که چه داده ای در کجا  با چه استانداردی تولید شود.

مدیرعامل این سازمان با اعلام اینکه گام‌ بعدی انتشار است، گفت: این اقدام جزو کارهای جدی سازمان است که توصیف و تفسیر داده ها است. گام دیگر که بسیار مهم است و هوش مصنوعی درگیر آن شده؛ این است که چگونه از داده های شهری به یک تحلیل و پیش بینی از آینده برسیم و بر مبنای آن تصمیم بگیریم. این گامی است که در مدیریت داده محور باید طی شود. در یک سال و نیم گذشته بیش از ۱۵ پروژه با این محوریت و مبتنی بر هوش مصنوعی انجام شده است.

او افزود: در راستای حکمرانی هوشمند اسناد بالادستی زیادی تولید شده است، مانند مدل بومی تهران هوشمند و همچنین دستور العمل مراکزنوآوری از دیگر موارد است.

به گفته فرجود؛ سامانه شفافیت نزدیک به ۳ سال فعالیت می کند و حدود ۴۰ دسته اصلی داده دارد. تمام قراردادهای شهرداری به صورت سیستمی روی این سامانه است و تاکنون بازدارندگی خوبی داشته است.

مدیرعامل این سازمان عنوان کرد: علاوه بر اینکه برای مردم شفاف سازی می کند. تاکنون حدود ۱۸ هزار قرارداد مختلف در تمام شهرداری پس از انعقاد به صورت خودکار روی این سامانه و در دسترس مردم قرار گرفته است.

او با بیان اینکه مبحث بوجه و اطلاعات پروانه های شهرسازی و اطلاعات مدیران و... در این سامانه قرار دارد، افزود: بخش دیگری از موضوعاتی که در سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران به آن پرداخته شد، بحث دسترسی آزاد به اطلاعات است‌ که شهروندان می‌توانند از طریق در سامانه داده نما به حدود ۱۵۰۰  دسته داده اصلی دسترسی داشته باشند. این اتفاق با استقبال خوبی مواجه شد به ویژه پژوهشگران و  دانشگاهیان برای دسترسی به اطلاعات دچار مشکل بودند؛ این اطلاعات محرمانه نیست. این اطلاعات برای استارتاپ ها بسیار کارآمد بود.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران ذکر کرد: موضوع دیگر استفاده از داده ها و انواع داشبورد ها هستند. بیش از ۱۰۰ داشبورد فعال در شهرداری وجود دارد. هر بخش شهرداری هر روز با این داده ها سر و کار دارد و با داده خام نمی شود کار کرد به همین علت به داشبورد های تصمیم ساز نیاز است مانند بخش حمل و نقل و مالی و عمرانی از این داشبورد ها استفاده می شود. اخیراً هم  داشبورد سلامت تولید شده است. 

شهرداری تهران در هوش مصنوعی پیشرو است

به گفته فرجود؛ شهرداری تهران در هوش مصنوعی پیشرو بوده است و اینکه چگونه می شود از داده ها به یک سری نتایج دست پیدا کرد که به طور معمول با توصیف به آن نتایج نخواهیم رسید. برای مثال متن های مصوبات شورا به سیستم داده شده و سیستم تحلیل کرده و نتایج جالبی داشت که بعضا خیلی از موضوعات تکراری بوده است و یا چند درصد از زمان شورا را این‌ موضوعات گرفته است. در این راه بسیاری از دانشگاه ها نیز با ما همراه بودند. در یک سال گذشته بیش از ۱۰۰ نفر از اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکترا با ما همکاری داشتند.

او ادامه داد: در حوزه شهرسازی تعداد زیادی استعلام وجود دارد که این هارو خیلی از نهاد هایی که با آن‌ها کار داریم به صورت الکتترونیک در اختیار ما نمی گذارند. ولی با تعدادی از سازمان های بزرگ مانند پست، تأمین اجتماعی و سازمان ثبت توانستیم تبادل داده داشته باشیم.

مدیرعامل این سازمان با بیان اینکه شهر هوشمند بدون توجه به نوآوری و توجه نظام مند به نوآوری ممکن نیست، گفت: کارهایی زیادی انجام شده است. ما توانستیم حدود ۱۰۰ تیم را با کمک‌ شهرداری در مراکز داشته باشیم. نگاه تعاملی وجود داشت تا استارتاپ ها نوآور ورود پیدا کنند و نیاز های خود و شهرداری را برآورده کنند.

او افزود: شهرداری تهران سامانه ای دارد که در آن بیش از ۴۰۰ نیاز منتشر شده است. مجموعه های استارتاپی می‌توانند در این سامانه نیاز ها را مشاهده کنند و در سامانه ایده های خود را بارگذاری کنند. این ایده ها طی یک فرآیند به ما ارجاع داده می شود. درضمن ‌اولین فن بازار شهرهوشمند را هم سازمان فاوا اجرا کرد.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران تشریح کرد: خدمات دیجیتال و شهروندی از دیگر بخش های سازمان است. درحال حاضر همه تمایل دارند که خدمات را به صورت الکترونیک دریافت کنند.

او ضمن دسته بندی خدمات الکترونیک در ۴ بخش، گفت: بخش اول به مشارکت شهروندان و شفافیت باز می‌گردد مانند محله محوری یا سامانه ۱۳۷ که جهت سهولت به شکل اپلیکیشن درآمد. در حوزه شهرسازی قسمت هایی که می شد برای شهروندان الکترونیک کرد و نیاز به تغییر تصمیمات بالادستی نداشت اکثرا انجام شد. در کارتابل شهروندی اگر کسی پرونده ای در شهرداری داشته باشد و اطلاعاتی در پرونده موجود باشد، دیگر لازم نیست حضوری مراجعه کند، بلکه خود او می‌تواند اطلاعات را دریافت کند. درحال حاضر حدود ۱۲ الی ۱۳ هزار مردم به صورت الکترونیک دریافت کردند.

او گفت: پس از بررسی مشاهده شد که ارائه درخواست پایانه کار آپارتمان را می شود به صورت الکترونیک ارائه داد که دیگر مردم به صورت حضوری مراجعه نکنند که این کار با همکاری معاون معماری و شهرسازی ممکن شد.

فرجود در همین رابطه توضیح داد: تعاملات شهرداری با بدنه سازمان نظام مهندسی تقریبا دیگر به صورت الکترونیک است و با مهندسان دیگر ارتباط کاغذی نداریم و همه چیز مثل ارسال گزارش ها نیز به شکل الکترونیک است.

او ضمن اشاره به تغییر مدل اجرای طرح ترافیک گفت: در حوزه حمل و نقل نیز طرح ترافیک یک شکل جدید پیدا کرد، همه چیز به شکل سیستمی است. پروژه دوچرخه و رزرو معاینه فنی از اقدامات مهم است. همچنین رزرو معاینه فنی با اسقبال خوبی مواجه شد.

مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران با تأکید براینکه تهران من یک بستر است و حدود ۳۰ سامانه به آن وصل است، بیان کرد: این سامانه نقشه راه مفصلی دارد. درواقع از زمان تولید تهران من چند هدف  داشتیم. اول اینکه هیچ جای دیگر در شهرداری از مردم اطلاعات الکترونیک دریافت نشود و مردم یک بار ثبت نام کنند و اطلاعات آن ها نیز ثبت شود. ۳ موجودی اطلاعات وجود دارد؛ اطلاعات شخصی، اطلاعات املاک و اطلاعات خودرو که بر حسب نیاز اطلاعات را وارد و خدمات دریافت می کنند.

او در ادامه اضافه کرد: در سال ۱۳۹۹ سامانه تهران من در میان تمام سامانه های دولتی و عمومی در جشنواره وب موبایل به عنوان بهترین سامانه کشور انتخاب شد.

فرجود یکی از مزیت های تهران من را برای ناشنوایان ذکر کرد و افزود: برای مثال آن ها هنگام خطر نمی توانستند با آتش نشانی تماس بگیرند که ما این امکان را برای آن ها در سامانه تهران من ایجاد کردیم که می توانند به کمک بهزیستی درخواست خود را ثبت کنند. البته برای هر حادثه ای درخواست وارد کنند، نیروی کمکی برای آن ها اعزام می شود.

به گفته مدیرعامل این سازمان؛ در ۳ سال و نیم گذشته سامانه ۱۳۷ به حدود ۴و نیم میلیون تماس شهروندان پاسخ داده است که روزانه حدود ۵ هزار تماس بوده است.

او در ادامه شرح داد: در سامانه تهران من این امکان فراهم شده و هر پروژه ای را می خواهیم انجام دهیم؛ شهروندان قبل از انجام آن نظر دهند.

او ویژگی دیگر سامانه ۱۳۷ را علاوه بر تماس، ارسال عکس و فیلم و صوت ذکر کرد و گفت: این موارد بلافاصله به کارتابل ۱۳۷ می رود و از دیگر نکات مهم این سامانه این است که از مردم بازخورد دریافت می کند.