۲۷۰۰ ميليارد تومان، هزينه ساخت و تجهيز يک كيلومتر مترو

به گزارش شهردارآنلاین به نقل از روابط‌ عمومی و امور بين‌الملل شركت راه‌آهن شهری تهران و حومه(مترو)؛ تکمیل خطوط فعلی و احداث خطوط جدید جدا از تمام مشکلات و موانع اجرايی از قبیل وجود معارض و تامین زمین، به بودجه هنگفت و قابل توجهی هم نیاز دارد بطوريكه با نرخ امروزكالا و خدمات مربوطه، بودجه ساخت و تكميل ۴ خط جدید حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و اگر هزینه های تجهیز خطوط را نيز در نظر بگيريم، به رقمی در حدود ۳۳۰ هزار میلیارد تومان می‌رسیم که برای سیستم و نظام مالی شهرداری تهران، مبلغ بسیار کلان و درشتی محسوب می‌شود. در ضمن باید توجه داشت که این برآورد با عنايت به نرخ امروز كالا و خدمات محاسبه شده است و با در نظر گرفتن تورم سالیانه و حتی ماهیانه كشور، قطعا این میزان بودجه در سال های آینده و ماه‌های آتی افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند.

افزایش ۳۰ تا ۵۲ درصدی هزینه های ساخت مترو

برای درک بهتر این موضوع، آمار و ارقام مربوط به هزینه های ساخت هر کیلومتر از خطوط مترو درسال ۱۴۰۲ را بررسی کرده و آن را با اعداد و ارقام سال گذشته (۱۴۰۱) مقایسه می‌کنیم؛ اين قیاس یک ساله از افزایش سرسام‌آور و چند برابر شدن هزینه‌های ساخت مترو حکایت دارد. هزینه های توسعه شبكه مترو از ۱۰ بخش و آیتم اصلی شامل حفاری و احداث تونل غیرمکانیزه (و يا حفاری و احداث تونل با دستگاه حفار مکانیزه TBM)، ساخت كيوسك و ایستگاه، روسازی، هواکش و خروجی اضطراری، دپو و پارکینگ، ریل سوم، تامین توان برقی، سیگنالینگ و تهویه ویژه تشکیل می‌شود. در سال جاری هر يک از اين موارد نسبت به سال قبل بین ۳۰ تا ۵۲ درصد افزایش هزينه را شامل شده است. با توجه به اینکه در ساخت و توسعه خطوط مترو صحبت از ارقام چند صد میلیارد تومانی در ميان است، افزایش ۳۰ تا ۵۲ درصدی هزينه‌ها در اجرای یک پروژه، پول درشت و قابل توجهی می‌شود. به شکل دقیق‌تر، احداث و تجهیز یک کیلومتر مسير تونلي مترو به همراه ساخت یک ایستگاه و تامين يک رام قطار، به نرخ امروز رقمی بین ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ میلیارد تومان هزینه در بردارد كه در نتيجه مي‌توان گفت با کل بودجه یک سال شهرداری تهران ، نهايتا مي‌توان ۳۰ كيلومتر مترو ساخت و تجهيز كرد.( رقم بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری تهران ۷۵ هزار و ۹۹۰ میلیارد تومان است) این امر در شرایطی است که علاوه بر توسعه و تجهیز شبكه مترو، شهرداری تهران وظایف و مسئولیت‌های متعدد ديگری نيز در حوزه نگهداشت شهر، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوس، پروژه‌های متعدد عمرانی، برنامه‌های فرهنگی و... دارد که باید با همین بودجه موجود، تمام برنامه‌های مربوطه را در بخش‌های مختلف پیش ببرد.

کاهش هزینه ها تا ۲۵ درصد

"محسن هرمزی" مديرعامل شركت مترو تهران در مورد روند افزايش هزينه‌های صنعت مترو و راهكارهای شهرداری تهران برای تداوم توسعه اين شبكه مي‌گويد: در چنین شرایطی که نه می‌توان توسعه و تجهیز شبكه خطوط مترو را متوقف کرد و نه هزینه‌های آن را با اتکا بر بودجه نقد شهرداری تهران تامين كرد، شهرداری و شرکت مترو ۲ نوع رويكرد و برنامه اصلي را در پیش گرفته‌اند که با اجرای صحیح آنها می‌توان در مجموع هزینه‌های ساخت، توسعه و تجهيز خطوط جديد مترو را تا ۲۵ درصد کاهش داد. اولین رويكرد، حرکت به سمت بهره‌مندی بيش از پيش از فناوری‌های روز دنیا است؛ یکی از این روش‌ها، اجرای حفاری مکانیزه با دستگاه حفار مکانیزه (TBM) است. هرچند هزینه خرید یک دستگاه TBM بیش از هزار میلیارد تومان است اما از آنجايی که پیمانکار خود موطف به تهيه و تامين دستگاه‌ها و تجهیزات اجرای پروژه است، در نتيجه شهرداری تهران نیازی به خرید دستگاه حفار مكانيزه ندارد. استفاده از روش حفاری مکانیزه می‌تواند هزینه‌های ساخت را ۲۰ الی ۲۵ درصد کاهش دهد. دومین آیتم، به كارگيری مصالح نوین به جای مصالح سنتی و مرسوم است. اعمال این امر هم حدود ۵ درصد کاهش هزینه ساخت را به دنبال خواهد داشت. همچنین با اصلاح روش‌های لاینینگ، ۱۵ تا ۲۰ درصد هزینه‌های ساخت مترو کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر اینها با تقليل زمان كل ساخت خطوط جديد، ساخت و سازهای آتی کمتر مشمول تورم سالیانه شده و هزینه تمام شده در نهايت ۳۰ تا ۳۵ درصد کمتر می‌شود. با این رویکرد می‌توان هزینه‌های ساخت خطوط ۸ تا ۱۱ را حدود ۲۵ درصد (در مجموع) کاهش داد که رقم قابل توجهی است.

مديرعامل شركت مترو تهران در ادامه به ايده‌های جديد تامين منابع مالی اشاره كرده و مي‌گويد: با اتکا به بودجه نقد شهرداری تهران، امکان توسعه سريع شبكه خطوط مترو پايتخت وجود ندارد و باید به دنبال روش‌های نوین در تامین منابع مالی بود؛ موضوعی که شهرداری تهران و شرکت مترو مدت‌ها است به آن توجه داشته و روی این موضوع مطالعه و برنامه‌ریزی کرده‌اند. یکی از روش‌های نوين تامین منابع مالی، تهاتر املاک یا همان بودجه غیرنقد است. استفاده از توان بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاران اين صنف هم مورد دیگری است که می‌شود پروژه‌های ساخت و سازی شبكه مترو تهران و دیگر ابر پروژه‌های شهری را با تکیه بر آن پیش برد. اجرای طرح TOD (توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی) و همچنین استفاده از ظرفیت مجتمع‌های ایستگاهی راهكارهای بعدی است که می‌توان از طریق آنها منابع مالی جدیدی برای پروژه‌های توسعه‌ای مترو و دیگر پروژه‌های عمرانی كلان پايتخت تعریف کرد.