آقای زاکانی صندلی شما عوض شده است/روایت اعضای شورای شهر تهران درباره تنش همیشگی شهردار تهران در جلسات هم‌اندیشی

مهدی اقراریان، عضو شورای شهر تهران در تذکر پیش از دستور خود، گفت: «هم‌اندیشی برای هم‌اندیشی بدون نتیجه، با شهرداری که اسم آن آقای زاکانی است.» مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران حرف او را قطع کرد و گفت: «ما با شهردار هم‌اندیشی نداشتیم.» اقراریان پاسخ داد: «اتفاقاً باید با شهردار تهران هم‌اندیشی داشته باشیم.»
چمران تاکید کرد: «شما که تشریف نداشتید که گلایه می‌کنید.» اقراریان گفت: «با معاون آقای زاکانی درباره مسکن کارکنان شهرداری هم‌اندیشی داشتیم و کماکان ابهامات باقی مانده است. اتفاقاً آقای زاکانی باید پاسخگو باشد.» چمران دوباره حرف خود را تکرار کرده و گفت: «شما که به هم‌اندیشی نیامدید و گوش نکردید حالا می‌گویید هم‌اندیشی به درد نمی‌خورد؟» اقراریان به صراحت تاکید کرد: «هم‌اندیشی باید با آقای زاکانی انجام شود. او باید پاسخگوی عملکرد خود باشد.» چمران باز هم حرف او را قطع کرده و گفت: «این حرف و نظر شماست که اعلام کردید اما این نظر درست نیست. هم‌اندیشی یعنی همه ما با هم فکر کنیم.» اقراریان تاکید کرد: «بعد شهردار هر کار دلش خواست انجام دهد؟»

چمران تاکید کرد: «نه جان من. شما به هم‌اندیشی نیامدید طلبکار هم شده‌اید.» اقراریان پاسخ داد: «در جلسات هم‌اندیشی گذشته که آقای زاکانی حضور داشت جز توهین به بنده کار دیگری انجام داد؟» در این لحظه علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران گفت: «شما حق ندارید از جانب همه اعضای شورای شهر تهران حرف بزنید. نظر ما این نیست. ما ۲۱ عضو هستیم.» اقراریان پاسخ داد: «شما سخنگوی آقای زاکانی هستید؟» درگیری لفظی بالا گرفت و در آخر چمران گفت: «مسئول جلسه مثلاً بنده ریش‌سفید هستم. اگر به آقای اقراریان چیزی می‌گویم به خاطر صمیمیت و دوستی می‌گویم. به احترام دعوت باید به جلسه هم‌اندیشی می‌آمدید اما وقتی نیامدید، نمی‌توانید بگویید خبر نداشتیم.»

برگزاری جلسات هم‌اندیشی از دوره اصلاح‌طلبان قوت بیشتری و رسمیت به خود گرفت و پیش از آن چنین جلساتی برگزار نمی‌شد. اما اصلاح‌طلبان برای مطرح نکردن برخی از موضوعات در صحن علنی شورای شهر تهران این جلسات را راه انداختند. از سوی دیگر این اولین بار نیست که اعضای شورای شهر تهران از رفتار نامتعارف علیرضا زاکانی، شهردار تهران در جلسات هم‌اندیشی گلایه می‌کنند. زاکانی نه تنها در این جلسات، بلکه گاهی در صحن شورای شهر تهران نیز به برخی از اعضای شورای شهر تهران تهمت زده است. به عنوان مثال او سخنان برخی از اعضای شورای شهر تهران را خوراک خبری اینترنشنال دانست.

جلسه هم‌اندیشی نیست توجیهی است

علی‌اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران درباره جلسات هم‌اندیشی به هم‌میهن گفت: «هم‌اندیشی پس از تصمیم‌گیری فایده‌ای ندارد. هم‌اندیشی وقتی معنا دارد که قبل از تصمیم‌گیری و اجرا باشد. ولی وقتی تصمیمی گرفته می‌شود و اجرایی هم می‌شود و بعد می‌گویند حالا جلسه هم‌اندیشی بگذاریم، این جلسه از کاربرد اصلی خود خارج شده است. اسم این جلسه «توجیهی» است نه هم‌اندیشی.»

او درباره رفتار زاکانی در جلسات خصوصی با اعضای شورای شهر تهران نیز تاکید کرد: «این خصلت آقای زاکانی است. من شاهد بودم که ایشان یک بار با آقای عباسی (رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران) و یکی، دوبار هم با آقای تشکری (رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران) درگیری لفظی داشته است. این رفتار ناشایستی است درحالی‌که مسئول باید سعه صدر داشته باشد. امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «آلَةُ الرِّیاسَةِ سَعَةُ الصَّدرِ.» این سخن گهربار ترجمه هم نیاز ندارد.»

هم‌اندیشی میدان صراحت نه پذیرش

سیدجعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درباره برگزاری جلسات هم‌اندیشی و رفتار زاکانی به هم‌میهن گفت: «بعضی موضوعات را نمی‌توان به راحتی در جلسات رسمی مطرح کرد و باید بی‌پرده و صریح با شهردار و زیرمجموعه ایشان در میان گذاشته شود. جلسات هم‌اندیشی این ویژگی را دارند و به نظر من باید از آن استقبال شود تا بتوانیم با صراحت نقطه‌نظرات خود را بیان کنیم.

طبیعی است که برخی از نظرات اعضا خوشایند برخی نباشد، اما این اشکالی ندارد. وظیفه ما این است که نقطه نظرات خود را با جدیت و قاطعیت مطرح کنیم.» او با اشاره به اینکه جلسات هم‌اندیشی با همین رویکرد برگزار می‌شوند و به نظر من اصل این جلسات باید ادامه پیدا کند، تاکید کرد: «گاهی رعایت برخی موضوعات نمی‌شود و شاهد تندخویی‌ها و رفتارهای غیرمتعارف هستیم، اما به هر شکل، به عنوان نمایندگان مردم باید با جدیت و قاطعیت حضور داشته باشیم.

این موضع‌گیری‌های اعضای شورای شهر تهران به‌ویژه منتقدان، طبیعتاً هزینه دارد و مطلوب برخی از آقایان نیست، اما وظیفه داریم از آنچه به آن اعتقاد داریم دفاع کنیم و حرف خود را با صراحت بزنیم.» تشکری هاشمی افزود: «حضور در این جلسات به معنای پذیرش کامل اقدامات جاری نیست. در این جلسات، صرفاً نقطه‌نظرات بیان می‌شود و اگر نیاز به مصوبه باشد، باید طبق روال قانونی انجام شود. این جلسات به‌گونه‌ای نیست که چند نفر صحبت کنند و فکر کنیم مشکل حل شده و به فراموشی سپرده شده است.

هدف جلسات هم‌اندیشی برای این است که ابعاد مسائل روشن شود.» رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران، با اشاره به گلایه از رفتار شهردار تهران در جلسه‌ هم‌اندیشی درباره اتوبوس‌های برقی و تکرار این رفتار، تاکید کرد: «کمتر جلسه‌ای بوده که دوستان از نحوه برخورد راضی باشند. اینکه برخوردها متعارف نیست و اشکال وارد است و همواره به مدیران مربوطه و شهردار گفتیم که باید آستانه تحمل‌ها بالا رود، حرف‌ها شنیده شود و به درستی دفاع کرد، اما در صورت ناتوانی در تحمل اظهارنظرها گاهی اوقات مجبوریم شاهد رفتارهای تند و غیرمتعارف باشیم. در هر صورت ما پذیرفتیم که حرف خود را بزنیم حتی اگر شاهد چنین برخوردهایی باشیم.

شهرداری مسیر خود را می‌رود

مهدی اقراریان، عضو شورای شهر تهران نیز در گفت‌وگو با هم‌میهن درباره رفتار زاکانی با اعضای شورای شهر تهران تاکید کرد: «ما هم‌اندیشی برای هم‌اندیشی برگزار نمی‌کنیم. هم‌اندیشی باید به اصلاح یک روند منتج شود. شاهدیم که شهرداری تصمیم خود را می‌گیرد و با بخشی از اعضای شورای شهر به جمع‌بندی می‌رسد و با رویکردی مبنی بر اینکه با 11 رای برای یک مصوبه همراه آن شده است، آن طرح را به اجرا می‌گذارد. پس از اجرای طرح یا برنامه‌ یا تنها ساعتی پیش از اجرای آن؛ طرح برای برخی از اعضای شورای شهر تهران ارسال می‌شود تا اظهارنظر کنند. این اقدام عملاً نادیده گرفتن نظرات منتقدان محسوب می‌شود که نکته‌ای بسیار مهم است.»

او افزود: «در ادوار گذشته نیز جلسات هم‌اندیشی برگزار می‌شد. اما تجربه شخصی من به عنوان یکی از ۲۱ عضو شورای شهر تهران این است که این جلسات هم‌اندیشی چندان نتیجه‌بخش نبوده و به نظر می‌رسد شهرداری تهران تلاش می‌کند با ابزارهای مختلف و مدیریت کنترل‌ مجموعه شورای شهر اقدامات خود را به سرمنزل مقصود برساند. وقتی درباره شهرداری صحبت می‌کنیم، راجع به یک جریان سیاسی مشخصی در درون گفتمان کلی صحبت می‌کنیم که دغدغه‌ها و رویکردهای خود را دارد. به نظرم اگر قرار است جلسه هم‌اندیشی برگزار شود، ضروری است که این جلسات در فضای احترام متقابل برگزار شوند.

پیش‌تر هم این نکته را به ریاست شورای شهر تهران منتقل کرده بودیم. در جلسه‌ای نقدهایی نسبت به سخنان آقای زاکانی داشتم. تمام نقدها مطرح شد اما نحوه پاسخگویی و برخورد با برخی از همکاران (که عمدتاً منتقد عملکرد شهردار هستند) باعث شده است که شخصاً به این نتیجه برسم که گفت‌وگو با آقای زاکانی چندان نتیجه‌بخش نخواهد بود.» اقراریان درباره خلوت‌ترین جلسات هم‌اندیشی نیز گفت: «همزمان با برگزاری جلسه هم‌اندیشی، بنده و جمعی از همکاران در صحن شورا حضور داشتیم. یعنی عدم حضور در جلسات هم‌اندیشی به این دلیل است که برخی از اعضا به این نتیجه رسیده‌اند که شهرداری مسیر خود را می‌رود و این جلسات آب در هاون کوبیدن است.»

تنش همیشگی در جلسه با زاکانی

ناصر امانی، رئیس کمیته منابع انسانی شورای شهر تهران نیز درباره جلسات هم‌اندیشی و رفتار شهردار تهران با اعضای شورای شهر تهران که نهاد بالادستی اوست، به هم‌میهن گفت: «جلسات هم‌اندیشی اعضای شورای شهر تهران و آقای زاکانی با تنش همراه است. به اعتقاد ما؛ تحمل شنیدن نقطه نظرات اعضای شورای شهر که بیشتر انتقادی است و مخالف نظرات آقای زاکانی که علمی، تخصصی و کارشناسی است، وجود ندارد.»

او افزود: «ما اعضای شورای شهر تهران با سابقه حضور در شهرداری تهران، نظراتی در مورد اداره شهر و شهرداری داریم که با آنچه در شهر رخ می‌دهد، در تقابل و تناقض است. وقتی این موضوعات مطرح می‌شود با تنش روبه‌رو می‌شویم و صداها بالا می‌رود. من به یاد نمی‌آورم که یک جلسه هم‌اندیشی بدون تنش، بحث و جدل برگزار شده باشد.» امانی درباره توهین زاکانی به اعضای شورای شهر تهران، تاکید کرد: «توهین در این جلسات را تایید نمی‌کنم اما استفاده از الفاظی که ممکن است برداشت توهین شود، عصبانی شدن آقای زاکانی حتماً اتفاق افتاده است.»

رئیس کمیته منابع انسانی شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که چرا شهردار تهران با نهاد بالادستی خود چنین رفتاری دارد؟ گفت: «به هر حال دموکراسی و کار شورایی ظرفیت و تحمل می‌خواهد. کم کم باید عادت کنند.»

او در پاسخ به این سوال که آخر دوره و پس از بیش از ۴ سال باید عادت کنند؟ تاکید کرد: «یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی که اول این دوره مدیریت شهری داشتیم، همین است. من به آقای زاکانی گفتم: «شما سابقه کار مجلس دارید. آنجا استیضاح و  سوال می‌کردید، حالا صندلی شما عوض شده است. آنجا در مقام سوال‌کننده و خواستار توضیح بودید و اینجا باید مقام توضیح‌دهنده پاسخگو باشید.» آقای زاکانی محکم پاسخ داد: «حتماً اینطور خواهم بود.» اما به نظر می‌رسد که هنوز نیاز به زمان دارند.»

امانی افزود: «یکی از انتقادات ما در تمام جلسات، عدم توجه به جایگاه شورای شهر تهران و اجرای مصوبات آن است. آقای چمران نیز بارها این موضوع را تذکر داده و در صحن شورای شهر تهران با ناراحتی به آن پرداخته است. به عنوان مثال طرح جامع ترافیک را مصوب کردیم و آقای چمران آن را رسماً ابلاغ کرد اما شهرداری به آن اهمیتی ندارد و مجبور شدیم طرح دوفوریتی به شورای شهر تهران ارائه کنیم و تصویب شد. در حوزه مشارکت اجتماعی (در خصوص هیئت امنای محله و صدور احکام آنها) الا‌ماشالله با شهرداری مسئله داریم. در این دوره شورای شهر تهران در موارد بسیاری با شهرداری مشکل دارد.»/ پریسا هاشمی؛ گزارشگر شهری و پارلمانی هم‌میهن